آمالگام دندانی یک ماده پرکننده دندان است که برای پر کردن حفره های ناشی از پوسیدگی دندان استفاده می شود. آمالگام دندانی مخلوطی از فلزاتی است که از جیوه مایع و آلیاژ پودری متشکل از نقره، قلع و مس تشکیل شده است. هنگام قرار دادن آمالگام دندانی، دندانپزشک ابتدا دندان را مته می کند تا پوسیدگی را از بین ببرد و سپس حفره دندان را برای قرار دادن پرکننده آمالگام شکل می دهد. برای درمان حفره دندان، دندانپزشک بخش پوسیده دندان را برمی دارد و سپس ناحیه دندان را که مواد پوسیده برداشته شده را پر می کند.
فواید آمالگام دندانی
- محکم و بادوام هستند، بنابراین نسبت به سایر انواع پرکننده های دندان احتمال شکستگی در آن کمتر خواهد بود.
- قیمت آن به نسبت سایر مواد پرکننده ارزان تر است.
- برای بیش از 150 سال در صدها میلیون بیمار در سراسر جهان استفاده می شود.
خطرات و مضرات احتمالی آمالگام دندانی
یکی از مهم ترین خطرات احتمالی آمالگام این است که حاوی عنصر جیوه است.
سطوح پایین جیوه را به شکل بخار آزاد می کند که می تواند توسط ریه ها استنشاق و جذب شود. قرار گرفتن در معرض سطوح بالای بخار جیوه، که ممکن است در برخی محیط های شغلی رخ دهد، با اثرات نامطلوبی در مغز و کلیه همراه بوده است. اگرچه شواهد موجود نشان نمی‌دهد که قرار گرفتن در معرض جیوه حاصل از آمالگام دندانی منجر به اثرات نامطلوب سلامتی در جمعیت عمومی می شود، قرار گرفتن در معرض جیوه ممکن است خطر بیشتری برای سلامتی در گروه هایی از افراد ذکر شده در زیر ایجاد کند:
- زنان باردار و جنین های در حال رشد آنها؛
- زنانی که قصد باردار شدن دارند؛
- زنان شیرده و نوزادان
- کودکان، به ویژه آنهایی که کمتر از شش سال سن دارند
- افراد مبتلا به بیماری عصبی
- افراد مبتلا به اختلال عملکرد کلیه؛
- افرادی که دارای حساسیت شدید (آلرژی) به جیوه یا سایر اجزاء (نقره، مس، قلع) آمالگام دندان هستند.
برخی از افراد به جیوه یا سایر اجزای آمالگام دندان (مانند نقره، مس یا قلع) حساسیت دندان دارند. آمالگام دندانی ممکن است باعث ایجاد ضایعات دهانی یا سایر واکنش های حساسیتی در این افراد شود.
چرا از جیوه در آمالگام دندان استفاده می شود؟
تقریباً نیمی از پر کردن آمالگام دندان، جیوه مایع و نیمی دیگر از آلیاژ پودری نقره، قلع و مس است. جیوه برای چسباندن ذرات آلیاژ به یکدیگر و ایجاد یک پرکننده قوی، بادوام و جامد استفاده می شود. خواص منحصر به فرد جیوه (مایع در دمای اتاق است که به خوبی با پودر آلیاژ پیوند می یابد) آن را به یکی از اجزای مهم آمالگام دندانی تبدیل کرده که به دوام آن کمک می کند.
مراقبت از دندان پس از پر کردن با آمالگام
از مصرف غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد اجتناب کنید
دمای سرد و گرم منجر به انقباض یا انبساط مواد پرکننده شود. برای جلوگیری از این امر، باید سعی کنید از غذاهایی با درجه حرارت شدید پرهیز کنید. همچنین پس از پر کردن دندان با آمالگام، از غذاهای سفت و جویدنی در 24 ساعت اول بسیار حائز اهمیت است.
به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
حتی اگر هیچ مشکلی در مورد پر کردن آمالگام وجود نداشته باشد، همیشه بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که هیچ مشکل دیگری وجود ندارد و می توان از آسیب بیشتر به دندان ها جلوگیری کرد.
استفاده منظم از نخ دندان و مسواک
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بصورت منظم برای حفظ سلامت دندان ها، لثه ها و پرکردگی ها ضروری است. باید از یک مسواک نرم استفاده کنید و به آرامی مسواک بزنید تا به مینای دندان یا مواد پر شده جدید آسیب نرسانید.
از خمیردندان و دهانشویه های حاوی الکل خودداری کنید
خمیردندان و دهانشویه های حاوی الکل می توانند عمر آمالگام را کاهش دهند. استفاده از خمیر دندان و دهان شویه های بدون الکل برای جلوگیری از مشکلات مختلف توصیه می شود.
مراقب باشید
یک داروی بی حسی معمولاً برای بی حس کردن ناحیه ای از دهان که در آن پرکردگی دندان قرار می گیرد، تجویز می شود. تا چند ساعت پس از تزریق بی حسی، احساس طبیعی در دهان و صورت خود ندارید، اما با گذشت چندساعت بی حسی از بین می رود.
از انجام دندان قروچه، جویدن ناخن، فشردن دندان با زبان اجتناب کنید تا باعث ناراحتی در آن ناحیه نشود. همچنین توصیه می شود در روزهای اول، در سمت مخالف دهان غذا بخورید. سپس می‌توان به تدریج غذاهای نرم را بدون گاز گرفتن مستقیم روی سطح پر شده، به کناره‌ی مواد وارد کرد.
آیا پر کردگی دندان را باید خارج کرد؟
به طور کلی خالی کردن دندان پر شده توسط آمالگام توصیه نمی شود، تنها در صورت وجود پوسیدگی و تشخیص آن توسط پزشک متخصص ممکن است آمالگام تخلیه شود. دلیل این که تخلیه ی آمالگام توصیه نمی شود این است که برداشتن پرکردگی های سالم منجر به از بین رفتن غیر ضروری ساختار دندان سالم شده و باعث می شود که به طور موقتی در معرض بخار جیوه ی آزاد شده در طی فرآیند برداشتن قرار بگیرید. در مجموع می توان گفت که اگر زیر مواد پرکننده بیمار هیچ پوسیدگی وجود نداشته باشد، FDA توصیه نمی‌کند که پرکننده‌های آمالگام خود را حذف یا جایگزین مواد دیگر کنند. حذف پرکردگی های آمالگامِ دست نخورده، منجر به از دست دادن غیرضروری دندان سالم می شود و شخص را در معرض افزایش موقت بخار جیوه آزاد شده در طول فرآیند برداشتن قرار می دهد.
آمالگام برای دندان ایمن است؟
همانطور که پیش از این گفتیم آمالگام از جیوه تشکیل شده است. همین امر سبب می شود که اقداماتی مانند ساییدن دندان و جویدن آدامس، مقدار کمی جیوه را به صورت بخار (گاز) آزاد کند که تنفس بخار های جیوه ممکن است برای کسانی که دارای بیماری خاصی هستند، مضر باشد.
همچنین ممکن است در حین پرکردگی جدید و یا خارج کردن پرکردگی آمالگام دندانی، بیماران و دندانپزشکان در معرض بخار جیوه قرار بگیرند که این اتفاق با مرور زمان عوارضی را به همراه دارد.
با وجود اینکه افرادی که دارای چند پرکردگی آمالگام‌های دندانی هستند، سطح بالایی از جیوه در خون یا ادرار آنها مشاهده می شود اما در حالت کلی میزان به کار گیری جیوه در سطح ایمن است.
بیشتر بخوانید=> بهترین دندانپزشک
از چه مواد دیگری می‌توان برای پر کردن دندان استفاده کرد و فواید و معایب آن ها چیست؟
موادی مثل کامپوزیت‌های رزینی و گلس آینومرها از دیگر مواردی است که می توان رای پر کردن دندان از آن ها استفاده کرد. ادوام این مواد جایگزین با گذشت زمان و پیشرفت علم دندانپزشکی، تاکنون بهبود یافته اند، اما ممکن است به خاصیت پر کردن آمالگام نرسد. این روش پرکردن دندان در نسبت به مواد آمالگام دارای مزایا و معایبی است.
مزایای کامپوزیت های رزینی
- رنگ آنها با ساختار دندان مطابقت دارد
- فاقد فلزات سنگین است.
- از نظر زیبایی، ظاهری مطبوع تر دارند.
- برای کار گذاری کامپوزیت به حفاری کمتری در دندان نیاز دارد.
- در عرض چند ثانیه سفت می شوند.
- از آنجایی که کامپوزیت رزینی به دندان پیوند می خورد، استحکام بیشتری دارد و این به جلوگیری از شکستگی کمک می کند.
- در صورت آسیب دیدگی می توان آنها را ترمیم کرد.
معایب کامپوزیت های رزینی
- جاسازی مواد رزینی به زمان بیشتری نیاز دارد.
- ممکن است با بروز حساسیت در دندان همراه باشد.
- نوشیدن قهوه، چای، شراب قرمز و سایر مواد غذایی با خاصیت لکه زایی با مرور زمان باعثایجاد لکه می شود.
- ممکن است با نوشیدنی های حاوی الکل به صورت مکرر و یا طولانی تخریب شوند.
- هزینه این روش به نسبه آمالگام بیشتر است.
توصیه می شود که برای انتخاب بهترین مواد و روش پرکردن دندان با بهترین دندانپزشک مشورت کنید، تا به شما در گرفتن یک تصمیم آگاهانه کمک کند.
همچنین باید آگاه بود که دوام هر نوع پرکردگی یا دندان علاوه بر مواد پرکردگی دندانی به خود بیمار نیز بستگی دارد و در این راستا توصیه می شود برای اینکه دندان‌ها و پرکردگی ها دوام طولانی مدتی داشته باشند، مواردی همچون: داشتن رژیم غذایی سالم، بهداشت دهان و دندان معاینات منظم دندان ها را رعایت نمایید.
تفاوت آمالگام و کامپوزیت چیست؟
آمالگام یک ماده ی پر کردن دندان است که غیر همرنگ است اما پر کردن دندان با کامپوزیت یک ماده پر کردنی است که همرنگ دندان بوده و اگر به صورت صحیح استفاده شود تفاوتی با دندان طبیعی ندارد. مواد تشکیل دهنده ی آمالگام عمدتا ترکیبی از نقره و جیوه است در حالی که مواد تشکیل دهنده کامپوزیت بر پایه ی نوعی رزین مصنوعی و سیلیکا است.
بر اساس سلیقه ی بیماران می توان آمالگام و یا کامپوزیت را برای آن ها اجرا کرد. کامپوزیت ظاهر دندان ها را حفظ می کند اما آمالگام ماندگاری بالاتری نسبت به آن دارد. هرکدام از این دو ماده ویژگی های خود را داشته که با توجه به آن ها می توانید بهترین انتخاب را داشته باشید.
یک پاسخ
ممنون از مقاله خوبتون